iNSTRUKTAż HIGIENY JAMY USTNEJ
Szanowni Państwo!
Prawidłowa higiena jamy ustnej jest podstawowym warunkiem powodzenia leczenia w gabinecie i utrzymania jego wyników przez dłuższy czas!
Dlatego duży nacisk kładziemy na samodzielne dbanie o zdrowie jamy ustnej w warunkach domowych oraz systematyczne wizyty kontrolne. W trosce o Państwa zdrowie oraz pozytywną współpracą przygotowaliśmy zestaw informacji na temat prawidłowego czyszczenia zębów.
PŁYTKA NAZĘBNA (resztki pokarmu na zębach)
+
BAKTERIE(jamy ustnej)
+
CZAS
=
PRÓCHNICA, PARADONTOZA (dwie główne przyczyny chorób i utraty zębów)
Prosty schemat powyżej pokazuje dlaczego zęby psują się. Aby temu zapobiec wystarczy regularnie czyścić zęby (czyli usuwać płytkę nazębną i bakterie) jak najszybciej po jedzeniu.
Podstawowe przybory służące do tego celu to:
Prawidłowa higiena jamy ustnej jest podstawowym warunkiem powodzenia leczenia w gabinecie i utrzymania jego wyników przez dłuższy czas!
Dlatego duży nacisk kładziemy na samodzielne dbanie o zdrowie jamy ustnej w warunkach domowych oraz systematyczne wizyty kontrolne. W trosce o Państwa zdrowie oraz pozytywną współpracą przygotowaliśmy zestaw informacji na temat prawidłowego czyszczenia zębów.
PŁYTKA NAZĘBNA (resztki pokarmu na zębach)
+
BAKTERIE(jamy ustnej)
+
CZAS
=
PRÓCHNICA, PARADONTOZA (dwie główne przyczyny chorób i utraty zębów)
Prosty schemat powyżej pokazuje dlaczego zęby psują się. Aby temu zapobiec wystarczy regularnie czyścić zęby (czyli usuwać płytkę nazębną i bakterie) jak najszybciej po jedzeniu.
Podstawowe przybory służące do tego celu to:
-szczoteczka do zębów średniej twardości
-nić dentystyczna
-nić dentystyczna
W niektórych przypadkach (np..po leczeniu protetycznym, chirurgicznym lub dla osób które nie radzą sobie z czyszczeniem) codzienna troska o zdrowie jamy ustnej powinna być uzupełniona środkami pomocniczymi takimi jak:
-mikroszczoteczki -szczoteczka elektryczna
-szczoteczka elektryczna soniczna
-irygator
-płukanka antybakteryjna
-tabletki i płyny wybarwiające płytkę nazębną
-szczoteczka do protez
Gdy domowe sposoby są niewystarczające by utrzymać higienę i pojawia się kamień i osad nazębny, należy oczyścić zęby profesjonalnie w gabinecie stomatologicznym.
Podczas takiej wizyty używamy skalera ultradźwiękowego do usuwania kamienia nazębnego oraz piaskarki do zdejmowania silnie przylegających osadów nazębnych (po nikotynie, kawie, herbacie itp.).
-szczoteczka elektryczna soniczna
-irygator
-płukanka antybakteryjna
-tabletki i płyny wybarwiające płytkę nazębną
-szczoteczka do protez
Gdy domowe sposoby są niewystarczające by utrzymać higienę i pojawia się kamień i osad nazębny, należy oczyścić zęby profesjonalnie w gabinecie stomatologicznym.
Podczas takiej wizyty używamy skalera ultradźwiękowego do usuwania kamienia nazębnego oraz piaskarki do zdejmowania silnie przylegających osadów nazębnych (po nikotynie, kawie, herbacie itp.).
PODSTAWOWA HIGIENA JAMY USTNEJ
Polega na umyciu zębów po każdym posiłku (lub min. 3 razy dziennie) szczoteczką z włosiem o średniej twardości czyli z oznaczeniem MEDIUM. Ważne aby szczotka nie była zniszczona - włosie ma być proste. W związku z tym szczotkę wymienia się na nową po maksymalnie 3 miesiącach użytkowania. Do mycia można użyć dowolnej pasty do zębów. Mycie zębów powinno trwać ok.. 2-3 min. i kończy się gdy wszystkie powierzchnie zębów są czyste.
Aby wyczyścić powierzchnie zewnętrzne należy umieścić szczotkę jak na rysunku pod kątem 45° i wymiatać w kierunku od dziąsła do zęba. Podobnie powierzchnie wewnętrzne. Wymiatamy w kierunku od "czerwonego" do "białego”. Staramy się unikać szorowania wyłącznie w poziomie. Pamiętamy aby wyczyścić wszystkie powierzchnie zębów górnych i dolnych. Szczotkujemy również język, aby usunąć nieprzyjemny zapach wytwarzany przez bakterie.
W codziennej higienie jamy ustnej nie może zabraknąć nici dentystycznych. Przestrzenie między zębami to miejsce, gdzie zazwyczaj rozwija się próchnica i zapalenie dziąseł. Miejsca te są trudno dostępne i nie da się ich oczyścić szczoteczką. Pozostaje w nich sporo resztek pokarmu, oraz gromadzi się płytka nazębna, która blokuje dostęp tlenu, ułatwiając rozwój bakterii beztlenowych, odpowiedzialnych za powstawanie próchnicy. Dodatkowym, przykrym efektem zalegania resztek pożywienia w przestrzeniach między-zębowych jest nieświeży oddech. W wyborze nici dentystycznych najważniejszy jest komfort ich używania.
Warto wypróbować kilka rodzajów i wybrać te które będą najwygodniejsze i łatwe w użyciu. Prawidłowe używanie nici przedstawia poniższy schemat:
Urwać około 45cm nici, końce owinąć wokół środkowych palców obu dłoni. Ująć nić kciukami i wskazującymi palcami, pozostawiając między nimi 3 do 5cm. Użyć kciuków i palców wskazujących do prowadzenia nici. Naprężoną nić wprowadzać we wszystkie przestrzenie między-zębowe przesuwając ją po każdej powierzchni zęba w kierunku pionowym. Nie należy uszkadzać dziąsła nicią. Nie wsuwać nici głębiej niż to pokazane na rysunku.
DODATKOWE ŚRODKI POMOCNICZE
Tabletki lub płyny wybarwiające płytkę nazębną- (np. Curasept, Curaprox,Red Cote, Carietest) od lat stosowane w profilaktyce stomatologicznej przy motywacji do prawidłowej higieny jamy ustnej, szczególnie wśród dzieci. Pokazują miejsce gdzie zęby są niedokładnie szczotkowane.
Sposób użycia:
1. Dokładnie rozgryzamy tabletkę i rozpuszczamy ją w ślinie.
2. Rozprowadzamy językiem po powierzchni zębów.
3. Następnie należy wypłukać usta wodą i krótko poczekać.
4. Już po kilku sekundach efekt będzie widoczny, zabarwienia pokażą się w miejscu występowania osadu.
5. Tabletki zabarwiają starą płytkę nazębną na kolor NIEBIESKI, a nową, świeżą na kolor CZERWONY .
6. Po zakończeniu zabiegu zęby wyczyścić szczoteczką i nitką aż przebarwienie zniknie.
Sposób użycia:
1. Dokładnie rozgryzamy tabletkę i rozpuszczamy ją w ślinie.
2. Rozprowadzamy językiem po powierzchni zębów.
3. Następnie należy wypłukać usta wodą i krótko poczekać.
4. Już po kilku sekundach efekt będzie widoczny, zabarwienia pokażą się w miejscu występowania osadu.
5. Tabletki zabarwiają starą płytkę nazębną na kolor NIEBIESKI, a nową, świeżą na kolor CZERWONY .
6. Po zakończeniu zabiegu zęby wyczyścić szczoteczką i nitką aż przebarwienie zniknie.
Mikroszczoteczki służą do czyszczenia:
-powiększonych przestrzeni między-zębowych,
-dystalnych powierzchni ostatnich zębów,
-przestrzeni pomiędzy zębami nieprawidłowo ustawionymi w łuku
-przestrzeni między korzeniami zęba wysuniętego
-przestrzeni pod przęsłami mostów
-zębów zblokowanych
-stałych aparatów ortodontycznych
-implantów.
-powiększonych przestrzeni między-zębowych,
-dystalnych powierzchni ostatnich zębów,
-przestrzeni pomiędzy zębami nieprawidłowo ustawionymi w łuku
-przestrzeni między korzeniami zęba wysuniętego
-przestrzeni pod przęsłami mostów
-zębów zblokowanych
-stałych aparatów ortodontycznych
-implantów.
Szczoteczka elektryczna- wykonuje większość "pracy" za nas, może być pomocna dla pacjentów, którym ciężko opanować prawidłowe ruchy szczoteczki manualnej.
Szczoteczka soniczna- oprócz mechanicznego czyszczenia wykorzystuje fale dźwiękowe powstałe na skutek drgań o wysokiej częstotliwości. Technologia ta pozwala na dużą skuteczność w usuwaniu płytki nazębnej oraz skuteczną eliminację bakterii z trudno dostępnych miejsc.
Irygator- szczególnie przydatny w leczeniu chorób przyzębia, a także w oczyszczaniu okolic stałych uzupełnień protetycznych i aparatów ortodontycznych.
W pompie irygatora powstaje mieszanina powietrza i wody, która w postaci mikrokropli wydostaje się z końcówki irygatora pod ciśnieniem 2-6 barów. Irygator jest urządzeniem o działaniu wielokierunkowym. Powoduje mechaniczne oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych, kieszonek dziąsłowych i powierzchni dziąsła oraz języka z resztek pokarmowych, płytki bakteryjnej i produktów zapalnych. Irygator jest niezwykle pomocny przy utrzymaniu prawidłowej higieny u osób noszących aparaty ortodontyczne. Ponadto masuje dziąsła, co prowadzi do poprawy krążenia krwi i ich wyglądu.
W pompie irygatora powstaje mieszanina powietrza i wody, która w postaci mikrokropli wydostaje się z końcówki irygatora pod ciśnieniem 2-6 barów. Irygator jest urządzeniem o działaniu wielokierunkowym. Powoduje mechaniczne oczyszczanie przestrzeni międzyzębowych, kieszonek dziąsłowych i powierzchni dziąsła oraz języka z resztek pokarmowych, płytki bakteryjnej i produktów zapalnych. Irygator jest niezwykle pomocny przy utrzymaniu prawidłowej higieny u osób noszących aparaty ortodontyczne. Ponadto masuje dziąsła, co prowadzi do poprawy krążenia krwi i ich wyglądu.
Płyny do płukania jamy ustnej - najpopularniejsze to:
Preparaty zawierające chlorheksydynę działające przeciwbakteryjnie np. płyn Eludrill, Corsodyl, Abacil. Stosowanie wyżej wymienionych płynów zaleca się przez okres nie dłuższy tydzień, gdyż może dojść do przebarwienia zębów. Stosuje się je w następujących dolegliwościach:
Preparaty zawierające chlorheksydynę działające przeciwbakteryjnie np. płyn Eludrill, Corsodyl, Abacil. Stosowanie wyżej wymienionych płynów zaleca się przez okres nie dłuższy tydzień, gdyż może dojść do przebarwienia zębów. Stosuje się je w następujących dolegliwościach:
-po niektórych zabiegach chirurgicznych takich jak np. wszczepienie implantu, plastyka dziąsła, resekcja wierzchołka
-przy podrażnieniu i zaczerwienieniu dziąseł
-po usuwaniu kamienia nazębnego
-przy podrażnieniu i zaczerwienieniu dziąseł
-po usuwaniu kamienia nazębnego
Preparaty zawierające związki fluoru działające przeciwpróchnicowo i odbudowujące szkliwo takie jak np: Meridol, Elmex, Listerine, Colgate Plax, Blanx. Można używać je bez ograniczeń czasowych do codziennej higieny jamy ustnej lub zaopatrzyć się w wersje do stosowania w konkretnym celu np:
-leczenia halitosis, czyli nieprzyjemnego zapachu z ust
-zwiększenia odporności na kwasy i odbudowy pryzmatów szkliwa- przeciw erozji
-leczenia nadwrażliwości zębów- sensitive
-leczenia halitosis, czyli nieprzyjemnego zapachu z ust
-zwiększenia odporności na kwasy i odbudowy pryzmatów szkliwa- przeciw erozji
-leczenia nadwrażliwości zębów- sensitive
HIGIENA UZUPEŁNIEŃ PROTETYCZNYCH
Protezy ruchome (takie które można zdjąć) czyścimy miękką szczoteczką po każdym posiłku. Mechaniczne czyszczenie powinno odbywać się z wyczuciem, tak, by nie dopuścić do zgięcia czy uszkodzenia smukłych elementów szkieletu, lub pęknięcia protezy. Na rynku dostępne są specjalne szczoteczki do protez, z podwójną główką odpowiednią do czyszczenia wszystkich powierzchni.
Gęstsze włókna i płaska część przeznaczona jest do oczyszczania zewnętrznej strony protezy, natomiast miękkie stożkowe włókna do czyszczenia wnętrza protezy. Najlepsza pasta do czyszczenia to taka bez substancji ściernych lub specjalna do protez. Można też stosować mydło w płynie lub płyn do mycia naczyń.
Gęstsze włókna i płaska część przeznaczona jest do oczyszczania zewnętrznej strony protezy, natomiast miękkie stożkowe włókna do czyszczenia wnętrza protezy. Najlepsza pasta do czyszczenia to taka bez substancji ściernych lub specjalna do protez. Można też stosować mydło w płynie lub płyn do mycia naczyń.
Ruchome uzupełnienia protetyczne powinny być wyjmowane na noc. Tylko w szczególnych przypadkach zaleca się całodobowe użytkowanie protez. Po oczyszczeniu protezy powinny być przechowywane w suchym otoczeniu.
Protezy stałe (takie, których nie da się samemu zdjąć) czyścimy podobnie jak zęby własne. Należy jedynie pamiętać, że miejsce połączenia uzupełnienia stałego z własnym zębem jest szczególnie podatne na odkładanie się kamienia i resztek pokarmu. Dodatkowo przy mostach utrudnione lub niemożliwe jest użycie nici dentystycznej pod przęsłem. W związku z tym zaleca się korzystanie z opisanych wcześniej mikro-szczoteczek. Korzystne jest również stosowanie irygatorów wodnych oraz profilaktyki fluorkowej w celu zapobiegania próchnicy wtórnej zębów filarowych.
Protezy stałe (takie, których nie da się samemu zdjąć) czyścimy podobnie jak zęby własne. Należy jedynie pamiętać, że miejsce połączenia uzupełnienia stałego z własnym zębem jest szczególnie podatne na odkładanie się kamienia i resztek pokarmu. Dodatkowo przy mostach utrudnione lub niemożliwe jest użycie nici dentystycznej pod przęsłem. W związku z tym zaleca się korzystanie z opisanych wcześniej mikro-szczoteczek. Korzystne jest również stosowanie irygatorów wodnych oraz profilaktyki fluorkowej w celu zapobiegania próchnicy wtórnej zębów filarowych.
WPŁYW DIETY NA ZDROWIE JAMY USTNEJ
Dieta ma ogromny wpływ na stan uzębienia! Należy pamiętać, że:
-przestrzeganie pełnowartościowej diety jest dla tkanek dziąseł i dla zębów źródłem ważnych składników pokarmowych oraz minerałów, dzięki którym pozostają one mocne i odporne na infekcje powodujące chorobę dziąseł
-produkty korzystnie wpływające na nasze zęby to: mleko i jego przetwory, warzywa (szczególnie marchew, seler, cebula, pietruszka), owoce (głównie śliwki, morele, wiśnie,jabłka, brzoskwinie, truskawki, kiwi), rośliny strączkowe, zielona herbata, nasiona sezamu, woda, kasze, makarony, pieczywo pełnoziarniste
-ponadto pokarmy twarde zazwyczaj pomagają utrzymać zęby i dziąsła w czystości
-miękkie i lepkie pokarmy zwykle tworzą pozostałości w szczelinach zębów i pomiędzy zębami, zwiększając grubość płytki nazębnej.
-należy zrezygnować z tzw. "podjadania" między posiłkami
-korzystnie jest zrezygnować ze spożywania większej ilości słodyczy i ograniczyć je do minimum.
Ponieważ w smakołykach zawarty jest cukier, który rozkładany jest przez bakterie, sprzyja to wydzielaniu kwasu, przez który narażeni jesteśmy na większe ryzyko występowania próchnicy. Chyba, że po każdym zjedzeniu słodyczy pamiętamy aby umyć zęby!
Ponieważ w smakołykach zawarty jest cukier, który rozkładany jest przez bakterie, sprzyja to wydzielaniu kwasu, przez który narażeni jesteśmy na większe ryzyko występowania próchnicy. Chyba, że po każdym zjedzeniu słodyczy pamiętamy aby umyć zęby!
-negatywne dla naszych zębów są także kwaśne soki- mogą one uszkadzać nasze delikatne szkliwo prowadzić do nadwrażliwości
ZDROWIE JAMY USTNEJ U DZIECI
Okres niemowlęcy- gdy dziecko nie ma jeszcze ząbków przynajmniej raz dziennie przy pomocy gazy zwilżonej wodą bądź naparem z rumianku należy przemywać jamę ustną dziecka.
Kiedy pojawią się pierwsze zęby, gazę należy zastąpić silikonową szczoteczką zakładaną na palec, albo specjalną szczoteczką przeznaczoną dla niemowląt. Szczoteczkę należy wymieniać co 8-10 tygodni oraz po każdej infekcji. Wyrżnięte ząbki należy oczyszczać dwa razy dziennie używając wody przegotowanej.
Od pierwszego roku życia można wprowadzić pastę do zębów specjalną dla dzieci z obniżoną zawartością fluoru. W trosce o zdrowie jamy ustnej tak małych dzieci:
-nie podawać w nocy słodkich napojów
-nie powinno się usypiać dziecka z pokarmem z butelki
-nie powinno się usypiać dziecka smoczkiem z cukrem lub miodem
-jak najwcześniej zacząć poić kubkiem
-jako rodzic nie oblizywać smoczków (nadkażenie bakteriami próchniczymi)
-nie podawać w nocy słodkich napojów
-nie powinno się usypiać dziecka z pokarmem z butelki
-nie powinno się usypiać dziecka smoczkiem z cukrem lub miodem
-jak najwcześniej zacząć poić kubkiem
-jako rodzic nie oblizywać smoczków (nadkażenie bakteriami próchniczymi)
Do 6 roku życia należy pomagać dziecku w czyszczeniu zębów, ponieważ do tego czasu dziecko przeważnie nie ma wystarczających zdolności manualnych do tego aby utrzymać prawidłową higienę jamy ustnej.
W wieku 6-15 lat należy zadbać o samodzielne, prawidłowe mycie zębów. Dobrym wstępem do tego jest pokazywanie miejsc brudnych w jamie ustnej za pomocą tabletek wybarwiających płytkę nazębną. Dla dzieci wyjątkowo opornych na naukę higieny zalecamy zakup szczoteczki elektrycznej, która nie tylko czyści, ale może posiadać programy zachęcające do czyszczenia (zmieniające się melodie, programy stopniowo wydłużające czas mycia zębów).
W wieku 6-15 lat należy zadbać o samodzielne, prawidłowe mycie zębów. Dobrym wstępem do tego jest pokazywanie miejsc brudnych w jamie ustnej za pomocą tabletek wybarwiających płytkę nazębną. Dla dzieci wyjątkowo opornych na naukę higieny zalecamy zakup szczoteczki elektrycznej, która nie tylko czyści, ale może posiadać programy zachęcające do czyszczenia (zmieniające się melodie, programy stopniowo wydłużające czas mycia zębów).
Zęby dzieci i młodzieży są szczególnie narażone na próchnicę, ze względu na to, że są często jeszcze nieprawidłowo uwapnione i niedojrzałe. Właśnie dlatego wizyty kontrolne dzieci i młodzieży powinny odbywać się znacznie częściej to znaczy raz na 6 miesięcy. Wizyty takie obejmują przegląd jamy ustnej, usuwanie kamienia i osadu nazębnego, oraz w uzasadnionych przypadkach lakowanie zębów.